Artizan Nedir?

Artizan henüz Türk Dil Kurumu sözlüğüne girmemiş olsa da oldukça sık karşılaştığımız bir sözcük. Bu kadar sık duyduğumuz artizan nedir, ne iş yapar bu artizanlar?

Dilimizde artizana en yakın sözcük zanaatkâr, fakat zanaatkâr da günümüzdeki anlamını tam olarak karşılamıyor. Zanaatkâr ustalık gerektiren iş erbabı anlamındayken artizan buna ek olarak üretim yöntemi olarak geleneksel yöntemleri tercih eden kişi anlamını da taşıyor. Toparlamak gerekirse artizan; geleneksel yöntemler ve geleneksel içerikler ile sınırlı sayıda üretim yapan kişi demektir. Blogumuzun konusu gıda olsa da artizanlık gıdaya has bir durum değildir, bir marangoz, deri üreticisi, kuyumcu da artizan olabilir. Anahtar kelime geleneklere bağlılıktır.

Artizanlığın tarihi çok eski değildir, sanayi devrimine kadar tüm üretim evlerde ya da küçük atölyelerde gerçekleştiği için bugün artizanlık olarak adlandırdığımız üretim yöntemleri o günün normaliydi. Sanayi devrimi ile üretimde başlayan makineleşmenin gıdada karşılık bulması ise savaşlar sayesinde oldu. O güne kadar askerler de cephede kendi yiyeceklerini hazırlarken özellikle dünya savaşları ile hızlı ve standart bir beslenme yöntemi olarak konserve gıdalar hayatımıza girdi. Tabii ki konserve gıdalar çok eskiden beri vardı fakat üretimin endüstriyelleşmesi, raf ömrünün katkı maddeleri ile uzatılması, ve lezzet karakteristiğinin kaybolması tam da bu dönemlerde başladı. Savaş sonrasında ise endüstriyel üretimin gıdaları daha ekonomik ve erişilebilir kılmasıyla hiç çıkmamacasına hayatımıza girdi. Geleneksel yöntemlerle üretilen gıdalara duyulan özlem ve arayış ise yazımızın konusu olan artizanlığı doğurdu.

Türkiye’de artizan gıda üretimi ise belli başlı gıdalar haricinde özellikle kırsalda olmak üzere toplumun yabancı olmadığı bir konu. Üretimin endüstriyelleştiği gıdalarda artizan üretim arayışını ise bu blogda paylaşacağım.